TIG to metoda łączenia metali żelaznych i nieżelaznych. Wykorzystuje łuk elektryczny wywoływany przez elektrodę pokrytą wolframem. Technika spawania tigiem jest powszechnie stosowana w wielu dziedzinach przemysłu, szczególnie przy łączeniu blach i budowie rurociągów. Wymaga jednak od spawacza sporych umiejętności manualnych i koordynacji obu dłoni. Dlaczego?
Metoda TIG – jak wygląda ta technika spawania?
Do łączenia ze sobą elementów metalowych i tworzyw sztucznych wykorzystywane są różne techniki. Jedną z nich jest spawanie tigiem, czyli urządzeniem do łączenia metodą TIG (ang. tungsten inert gas). Jest to technika łączenia z wykorzystaniem łuku spawalniczego, który wytwarza nietopliwa elektroda wolframowa. Do stworzenia stabilnego połączenia w metodzie TIG wystarczy przetopienie materiału, dlatego najczęściej jest ona wykorzystywana do łączenia cienkich elementów.
W tej metodzie wykorzystywany jest również gaz osłonowy o właściwościach obojętnych. Najczęściej jest to argon, hel i ich mieszanki z innymi gazami szlachetnymi. Gazy nie wpływają na zmianę właściwości połączenia, a jedynie tworzą osłonę przed czynnikami zewnętrznymi.
W jaki sposób spawa się tigiem?
Spawarka do wykonywania tego typu spoin rozgrzewa krawędzie łączonych materiałów i stapia je, tworząc spoinę. Nie ma tu konieczności stosowania spoiwa w postaci drutu. Co więcej, uchwyt spawalniczy TIG nie daje nawet takiej możliwości, a sama spawarka ma nieco inną budowę od maszyn MIG/MAG. W szczególnych przypadkach, kiedy proces spawania wymaga materiału dodatkowego, aplikowany jest on ręcznie. Wówczas drut jest podawany z boku dyszy bezpośrednio do jeziorka spawalniczego.
Spawanie tigiem – jakie materiały można łączyć?
Spawarka TIG jest niezwykle popularna w zakładach produkcyjnych i spawalniczych, ponieważ ma uniwersalne zastosowanie. Z jej pomocą można stworzyć bardzo trwałą i czystą spoinę, której jakość nie będzie budziła wątpliwości osób kontrolujących. W czasie spawania tigiem nie powstaje żużel ani nie tworzą się inne wtrącenia, dlatego nie ma potrzeby dodatkowego czyszczenia spoiny. To sprawia, że spawacze lubią wykonywanie połączeń właśnie metodą TIG.
Spawanie elektrodą wolframową wykonywane jest zatem na elementach, na których czyszczenie spoiny byłoby uciążliwe. Metoda TIG zalecana jest głównie do spawania cienkich blach, rur, a nawet całych rurociągów. Sprawdza się przede wszystkim w sieciach ciśnieniowych w przemyśle spożywczym, motoryzacyjnym i chemicznym. Za pomocą metody TIG i wolframowej elektrody można łączyć takie materiały jak aluminium, miedź, nikiel, a także stale nierdzewne i wysokostopowe.
Jak dobrać prąd spawania w metodzie TIG?
Spawanie tigiem może odbywać się zarówno za pomocą prądu stałego, jak i zmiennego. Przy spawaniu metodą TIG DC z wykorzystaniem prądu stałego należy zwrócić uwagę na zastosowaną biegunowość prądu. Przy prądzie o biegunie dodatnim na elektrodzie dochodzi do wytwarzania sporych ilości ciepła i zniszczenia elektrody. Warto zatem wykonywać łączenie na biegunie ujemnym elektrody, co pozwoli na ograniczenie zużycia i poprawę samego procesu spawania. Taką metodą można łączyć wszystkie metale żelazne i większość nieżelaznych.
W procesie spawania TIG AC, czyli na prądzie przemiennym, spawa się przede wszystkim materiały, których nie sposób połączyć metodą DC. Chodzi tu przede wszystkim o aluminium i magnez. Przy prądzie zmiennym nieco inaczej wyglądają też ustawienia na spawarce TIG. Natężenia prądu są niższe niezależnie od grubości elektrody zastosowanej w tym procesie.
TIG – zalety tej metody spawania
Spawanie tigiem jest bardzo często stosowane i ma zalety, które w pewnych pracach przeważają nad innymi technikami. Przede wszystkim metoda TIG ceniona jest za możliwość bardzo uniwersalnego stosowania. Można nią spawać niemal wszystkie stopy stali, a także metale nieżelazne. Zaostrzona elektroda z wolframem pozwala też na łączenie bardzo cienkich elementów. To właśnie spawanie TIG wykorzystuje się do spawania cienkich blach o grubości nawet pół milimetra. Te wszystkie cechy prowadzą do sytuacji, w których spawarka TIG bywa jedyną maszyną kupowaną do mniejszych zakładów przemysłowych.
Zaletą urządzenia jest też doskonały efekt, jaki uzyskuje się po ułożeniu szwu spawalniczego. Spoiny są czyste, pozbawione żużlu i dzięki temu bardzo trwałe. Ponadto materiał topiony nie rozpryskuje się wokół jeziorka, dzięki czemu nie ma konieczności dodatkowego szlifowania spoiny.
Spawanie uznawane jest też za stosunkowo łatwe do wykonania. Operator bez problemu może kontrolować jednocześnie jakość jeziorka spawalniczego i zachowanie metali. Prosta konstrukcja dyszy i brak pręta topliwego przy spawaniu cienkich elementów sprawiają, że opanowanie tej techniki nie powinno sprawiać trudności.
Wady spawania metodą TIG
Spawanie tigiem ma kilka wad, które w szczególnych warunkach eliminują tę technikę z zastosowania. Przede wszystkim samo spawanie jest bardzo czasochłonne, a proces łączenia przebiega powoli. Przy dużych grubościach spawanego materiału urządzenia okazują się niewydajne, a elektroda szybko ulega zużyciu.
Spawanie w osłonie z gazów obojętnych elektrodą wolframową wymaga zastosowania jonizatora. Odpowiada on za zajarzenie się łuku spawalniczego po potarciu elektrodą materiału. Działanie jonizatora powoduje powstawanie pola jonizującego i zakłóca działanie niektórych urządzeń elektronicznych. Może to być sporym utrudnieniem szczególnie przy pracach w zakładach przemysłowych lub w pobliżu rozdzielni.
Warto dodać, że choć obsługa uchwytu spawalniczego jest łatwa i szybko można się nauczyć pracy, to jakość spoiny zależy głównie od umiejętności spawacza. Nie ma tu wielu czynników, które mogłyby wpływać na pogorszenie jakości spawu. W związku z tym wyraźnie widać umiejętności pracownika. Trudności mogą pojawiać się szczególnie w pracy początkujących, którzy dodatkowo muszą samodzielnie podawać pręt topliwy.
TIG jest metodą wykorzystywaną głównie do spawania precyzyjnego. Szczególnie ceniona jest przy łączeniu cienkich blach, przy którym nie trzeba dodatkowo podawać materiału do spoiny. Jednak znakomity wygląd i trwałość spoiny wymaga sporych umiejętności manualnych w obu rękach.
