W stosunku do każdej spoiny konstruktor ma konkretne oczekiwania dotyczące jakości i wyglądu połączenia. Niezgodności spawalnicze to stwierdzone błędy, które podważają jakość i wytrzymałość spoiny. Ocenia się je za pomocą specjalistycznych urządzeń i metod nieniszczących. Jakie są najważniejsze niezgodności spawalnicze i z czego wynikają?
Niezgodności spawalnicze – charakterystyka i przyczyny
Połączenie spawalnicze ma za zadanie trwałe złączenie ze sobą dwóch elementów i musi gwarantować przenoszenie określonych obciążeń. Jeśli jest wykonane niezgodnie ze sztuką i nie odpowiada opisowi, powstają na nim wady, które określane są jako niezgodności spawalnicze.
Błędy są widoczne gołym okiem lub po zastosowaniu specjalistycznych metod badawczych. Mogą wynikać z niewłaściwej jakości materiału, ustawień na maszynach spawalniczych, doboru drutów do spawania, a także błędów szlifierza i spawacza. Spaw z widocznymi błędami jest uznawany za wadliwy i osłabia parametry wytrzymałościowe łączenia.
Najpopularniejsze niezgodności spawalnicze
Istnieje wiele typów niezgodności spawalniczych, które powstają w czasie pracy. Za taki błąd uznaje się złącze, które nie spełnia normy PN-EN ISO 9000:2001 dotyczącej jakości spoin. Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące błędy i ich potencjalne przyczyny.
Pęknięcie
Brak ciągłości w postaci szczeliny przechodzącej wzdłuż i przez całą głębokość spoiny lub tylko jej część. Przyczyną tej niezgodności spawalniczej jest przekroczenie wytrzymałości na rozciąganie poprzez dobór nieprawidłowej temperatury i materiału spawalniczego.
Przyklejenie
To niezgodność spawalnicza, w której nie dochodzi do przetopienia materiału, a spoina jedynie przykleja się do powierzchni. Przyczyną może być zbyt niska temperatura i nieprawidłowe przygotowanie powierzchni do spawania.
Wytrącenia stałe
To rodzaj ciał obcych, które dostają się do spoiny. Może to być wytrącony żużel, pozostałości po starej spoinie i inne luźne elementy. Tu także przyczyną może być niewłaściwie dobrana temperatura i niestaranne przygotowanie podłoża do spawania.
Puste przestrzenie
Podczas badań widoczne są pustki lub nadmierna porowatość spoiny. Przyczyną może być nieprawidłowo dobrana osłona gazowa, zabrudzenie miejsca spawu rdzą lub wilgotną elektrodą.
Niezgodności kształtu
To mnóstwo rozmaitych niezgodności spawalniczych, w których spaw nie jest zgodny z dokumentacją. W czasie pracy może dojść do powstania odprysków, nadmiernej wypukłości, asymetrii, nieodpowiedniej szerokości spoiny i wielu innych sytuacji. Przyczyną może być niewłaściwy dobór parametrów maszyny, materiałów spawalniczych, mieszanki osłony gazowej i błąd operatora.
Inne niezgodności spawalnicze
Poza wymienionymi wyróżnia się jeszcze inne błędy, których norma nie klasyfikuje, a są uznawane za wadę.
Niezgodności spawalnicze – jak je wykryć?
Wszystkie wymienione niezgodności spawalnicze można wychwycić w czasie przeprowadzonych badań spawu. Do kontroli wykorzystuje się metody niszczące, w których wycinana jest próbka materiału i badana mechanicznie. Przy gotowych elementach powszechne są metody nieniszczące, które nie uszkadzają spoiny. Stosuje się tu penetranty, badanie magnetyczne i radiograficzne, a każdą z nich poprzedza sumienna kontrola wizualna.
Niezgodności spawalnicze wychwytywane są przez inspektorów NDT lub DT. Wiele z nich można jednak wyeliminować już na etapie kontroli jakości materiału, prób spawalniczych i samego spawania.
