Badania nieniszczące umożliwiają ocenę jakości spoiny bez potrzeby wycinania próbki. Nie wpływają na strukturę i parametry techniczne materiałów, a można z ich wyników ocenić jakość badanego elementu. Badania penetracyjne to najstarszy sposób oceny spoin, jaki jest stosowany w przemyśle. Jakie anomalie można wychwycić w ten sposób?
Czym są badania penetracyjne?
Jakość gotowego elementu i spoiny ma kluczowe znaczenie dla żywotności obiektu. Wśród licznych nieniszczących metod kontroli gotowych elementów najczęściej stosowane są badania penetracyjne. To technika wykorzystująca zjawisko włoskowatości szczelin. Do badania stosuje się preparaty o niewielkim powierzchniowym napięciu i dodatkowo zabarwione, które wnikają w pory materiału.
Badania penetracyjne są w stanie ocenić jakość spoiny bez konieczności niszczenia struktury materiału. Dzięki temu można prowadzić je już po zakończeniu prac na gotowych elementach. Zlecane są również przy ocenie jakości konstrukcji użytkowanych, a nawet uszkodzonych. Ich przeprowadzenie jest tanie, jednak ocena wyników wymaga specjalistycznej wiedzy.
Kto zleca wykonanie badania penetracyjnego?
Profesjonalne badania penetracyjne są prowadzone na konstrukcjach, od których wymaga się najwyższej jakości. Dotyczy to głównie konstrukcji w przemyśle energetycznym, obiektów przemysłowych, a także środków transportu, jak statki i samoloty. Badaniu poddaje się przede wszystkim spoiny, ale także odlewy i produkty hutnicze.
Przeprowadzenie badań penetracyjnych z reguły zaleca konstruktor już na etapie przygotowania projektu. To on ma największą wiedzę na temat jakości spoiny, jaka jest potrzebna w danym miejscu. Przeprowadzenie badań powszechnie zlecają wykonawcy, w ten sposób kontrolując jakość pracy wykonanej przez firmy podległe. W wielu obiektach o znaczeniu strategicznym takie badania zleca sam inwestor. W ten sposób zyskuje pewność co do jakości wykonanego połączenia.
Badania penetracyjne – przebieg
Do przeprowadzenia badania penetracyjnego wykorzystuje się preparaty zabarwione na czerwono lub fluorescencyjne. Na wyczyszczoną i odtłuszczoną powierzchnią aplikuje się preparat, który wnika w strukturę spoiny. Po odczekaniu określonego czasu można ocenić miejsca, w których preparat przenika przez spoinę. Preparaty zabarwione na czerwono dają efekty widoczne gołym okiem, tymczasem do środków fluorescencyjnych należy użyć specjalnej lampy.
Kolejnym krokiem jest nałożenie wywoływacza, czyli proszku chłonącego płyn ze szczelin. Porównując intensywność barw i ilość preparatu można wskazać na miejsca, w których pojawiają się anomalia. Za pomocą badania penetracyjnego można ocenić takie zmiany jak pęknięcia, zawalcowania, niespawy, pęcherze i puste przestrzenie, a także niewłaściwe porowatości materiału.
Badania penetracyjne stosowane są do wykrycia większych błędów w strukturze spoiny. Jeśli nie dają żadnych wątpliwość, z reguły spoina uznawana jest za wykonaną poprawnie. W przypadku zastrzeżeń zlecane są dodatkowe badania z wykorzystaniem fal radiowych i ultradźwięków.
