NSDAP – historia, ideologia i rządy totalitarne
NSDAP to Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników. Sprawowała władzę w Niemczech w latach 1933-1945. Była skrajnie prawicową formacją polityczną. Wprowadziła totalitarny system rządów. Zrozumienie jej historii jest kluczowe dla poznania XX wieku.
Co to jest NSDAP?
NSDAP oznacza Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników. Skrót pochodzi od Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei. Była to niemiecka partia faszystowska. Sprawowała niepodzielną władzę w Niemczech. Okres jej rządów to lata 1933-1945.
Co oznacza skrót NSDAP?
Skrót NSDAP oznacza Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników. Jest to tłumaczenie niemieckiej nazwy Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei.
Historia powstania i rozwoju NSDAP
Partia powstała w Monachium. Utworzono ją 5 stycznia 1919 roku. Początkowo nosiła nazwę Niemiecka Partia Robotników (DAP). Założył ją Anton Drexler. Była lokalną partią bawarską. Miała nacjonalistyczną ideologię.
Nazwa NSDAP pojawiła się w 1920 roku. Adolf Hitler przejął władzę nad partią. Stało się to w 1921 roku. Został jej przywódcą i ideologiem. Partia skupiała weteranów I wojny światowej. Wykorzystywała niezadowolenie społeczne. Skutki wojny i kryzys gospodarczy pomagały jej w rozwoju.
Początkowo NSDAP liczyła 64 członków. Miało to miejsce 1 stycznia 1920 roku. W 1930 roku liczba członków wynosiła 125 000. Przed dojściem Hitlera do władzy było ich 700 000. W latach 1933-1934 partia miała 2 500 000 członków. W latach 1935-1944 osiągnęła 8 500 000 członków.
| Data | Liczba członków NSDAP |
|---|---|
| 1 I 1920 | 64 |
| 1930 | 125 000 |
| Przed 30 I 1933 | 700 000 |
| 1933-1934 | 2 500 000 |
| 1935-1944 | 8 500 000 |
Paramilitarne struktury partii
W 1921 roku powołano oddziały szturmowe (SA). Kierował nimi Ernst Röhm. Służyły do zwalczania przeciwników politycznych. Z SA powstały zalążki oddziałów ochronnych. Była to Schutzstaffel (SS). Na jej czele stał Heinrich Himmler. Gestapo było tajną policją. Działało w ramach reżimu.
Partia została rozwiązana w 1923 roku. Miało to miejsce po nieudanym puczu monachijskim. Później wznowiła działalność.
Ideologia i program NSDAP
NSDAP wzorowała się na ideologii narodowego socjalizmu. Jest to niemiecki radykalny wariant faszyzmu. Narodowy socjalizm to jedna z odmian totalitaryzmu. Odwoływał się do haseł nacjonalistycznych. Zawierał także hasła socjalne i odwetowe. Zwracał się przeciw liberalizmowi. Był przeciwny systemowi wielopartyjnemu. Odrzucał parlamentaryzm.
Główne założenia ideologii NSDAP obejmowały:
- Wyższość rasy aryjskiej.
- Ksenofobia wobec obcych narodowości.
- Skrajny antysemityzm.
- Antykomunizm.
- Antydemokracja.
Ideologia wymagała lojalności i posłuszeństwa. Dotyczyło to całego narodu niemieckiego. Był to silny antyindywidualizm. Głównym ideologiem partii był Alfred Rosenberg. Propagował te idee.
Antyindywidualizm wymagający lojalności i posłuszeństwa ze strony narodu niemieckiego.
Jakie wartości i zasady reprezentowała ideologia NSDAP?
Ideologia NSDAP reprezentowała skrajny nacjonalizm i rasizm. Głosiła wyższość rasy aryjskiej. Promowała antysemityzm i antykomunizm. Była przeciwna demokracji parlamentarnej. Wymagała bezwzględnego posłuszeństwa wobec państwa i przywódcy.
NSDAP na drodze do władzy
Partia dążyła do zdobycia nieograniczonej władzy. Wykorzystywała niezadowolenie społeczne. Skutki I wojny światowej były dotkliwe. Powojenny kryzys gospodarczy pogłębiał problemy. NSDAP obiecywała odbudowę potęgi Niemiec. Zwracała się przeciw Republice Weimarskiej.
NSDAP zyskiwała poparcie w wyborach. W wyborach do Reichstagu w 1932 roku zdobyła ponad 37% głosów. W kolejnych wyborach w marcu 1933 roku uzyskała 43,9% mandatów. Było to 44% głosów. To pozwoliło Adolfowi Hitlerowi objąć stanowisko kanclerza. Dojście Hitlera do władzy nastąpiło w 1933 roku.
Jaki był wzrost znaczenia NSDAP w Niemczech?
Znaczenie NSDAP rosło systematycznie. Partia wykorzystywała trudną sytuację kraju po I wojnie światowej. Jej populistyczne hasła trafiały do wielu Niemców. Stopniowo zwiększała swoje poparcie w wyborach. Ostatecznie zdobyła większość w parlamencie. To doprowadziło do przejęcia władzy w 1933 roku.
Wykorzystanie propagandy i terroru
NSDAP skutecznie wykorzystywała propagandę. Joseph Goebbels był ministrem propagandy. Tworzył potężny aparat wpływu. Kontrolowano media i kulturę. Partia stosowała terror polityczny. Oddziały SA i SS zastraszały przeciwników. Eliminowano opozycję siłą. W 1933 roku zlikwidowano pozostałe niemieckie partie.
Rządy totalitarne NSDAP w III Rzeszy (1933-1945)
W latach 1933-1945 NSDAP sprawowała totalitarną władzę w Niemczech. Celem było ponowne ustanowienie Rzeszy. Partia kontrolowała wszystkie aspekty życia. Państwo stało się narzędziem partii. Wprowadzono drakońskie prawa. Ograniczono wolności obywatelskie.
Najważniejsi członkowie NSDAP tworzyli elitę władzy. Adolf Hitler był Führerem partii. Hermann Göring zarządzał Luftwaffe. Heinrich Himmler stał na czele SS. Joseph Goebbels kierował propagandą. Martin Bormann był sekretarzem Hitlera. Rudolf Heß był bliskim współpracownikiem Führera. Gregor Strasser był wczesnym liderem.
NSDAP wpłynęła na politykę społeczną. Wprowadzono ideę rasizmu. Zmieniono myślenie Niemców o sobie. Propagowano wyższość rasy aryjskiej. Społeczeństwo było ściśle kontrolowane.
Kluczowe wydarzenia reżimu
Noc długich noży była jednym z kluczowych wydarzeń. Miała miejsce w 1934 roku. Eliminowano przeciwników wewnątrz partii. Zginął między innymi Ernst Röhm. To umocniło pozycję Hitlera i SS.
Działania NSDAP podczas II wojny światowej i zbrodnie
Ekspansjonistyczna polityka NSDAP doprowadziła do wojny. Wybuch II wojny światowej nastąpił w 1939 roku. Niemcy napadły na Polskę. Partia kierowała działaniami wojennymi. Wprowadzano rasistowskie prawa na okupowanych terenach.
Rasistowska polityka NSDAP doprowadziła do zagłady. Holokaust był systematycznym mordem. Ofiarami byli głównie Żydzi. Ponad 6 milionów Żydów zginęło. Zginęli w okupowanej Europie. Inną zbrodnią była Akcja T4. Obejmowała eutanazję osób uznawanych za „niedoskonałe”.
Jakie zbrodnie wojenne popełniła NSDAP?
NSDAP popełniła liczne zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości. Największą z nich był Holokaust. Partia była odpowiedzialna za systematyczne mordowanie milionów Żydów. Dokonywała też zbrodni na innych grupach. Przykładem jest Akcja T4, czyli mordowanie osób chorych psychicznie i fizycznie.
Losy NSDAP po II wojnie światowej
Po zakończeniu wojny los partii był przesądzony. Procesy norymberskie osądziły zbrodniarzy wojennych. Uznano NSDAP za organizację przestępczą. Jej nielegalne działania były podstawą tej decyzji. Partia została zdelegalizowana. Stało się to w 1949 roku.
Skutki ideologii NSDAP są widoczne do dziś. Holokaust pozostaje symbolem okrucieństwa. Pamięć o zbrodniach jest wciąż żywa. Neonazizm to ruch nawiązujący do tej ideologii. Jest zwalczany prawnie i społecznie.
Co wydarzyło się po delegalizacji NSDAP w 1949 roku?
Po delegalizacji NSDAP jej struktury zostały rozwiązane. Działalność partii stała się nielegalna. Majątek partii został skonfiskowany. Wielu jej przywódców i członków zostało osądzonych za zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości. Ideologia nazistowska jest zakazana w Niemczech i wielu innych krajach.
Jakie były skutki ideologii NSDAP w kontekście Holokaustu?
Ideologia NSDAP była bezpośrednią przyczyną Holokaustu. Głosiła skrajny antysemityzm i rasizm. Uważała Żydów za niższych rasowo i wrogów Niemiec. Ta ideologia stworzyła podstawy do planowania i przeprowadzenia masowej zagłady Żydów. Doprowadziła do śmierci około 6 milionów osób.
Polecamy również: NSDAP – definicja, program, założenia.